Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2015

ΔΟΜΕΣ 04/15_ Η Αρχιτεκτονική της Πόλεως Κύπρου - The Architecture of Polis Cyprus_ Νίκος Πατσαβός







"Τοπίο 1, εμβάθυνση", © Χάρης Σολωμού - “Landscape 1, deeper” © Charis Solomou


Λέξεις_ Ο βαθμός μηδέν της κριτικής
Το εγχείρημα της συγγραφής ενός σύντομου έστω κειμένου για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική στην Κύπρο δεν οδηγεί, καταρχήν, παρά στη συνειδητοποίηση των ορίων της ίδιας της έννοιας της κριτικής, αν όχι ακόμα μακρύτερα... Τόσο ο δημόσιος τομέας, με εφαλτήριο και το διεθνές ενδιαφέρον για την ανοικοδόμηση της νεαρής Δημοκρατίας μετά το 1960, όσο και η συνεχώς διερευνώμενη κυπριακή μεσαία τάξη, χρηματοδότησαν με συνέπεια ένα διαρκές και φιλόδοξο αρχιτεκτονικό πρόγραμμα∙ ένα πρόγραμμα άγνωστο ακόμα εν πολλοίς, τόσο σε ό,τι αφορά τα παράγωγά του, όσο και, ακόμα περισσότερο, σε ό,τι αφορά τους σκοπούς, τους στόχους, τις στρατηγικές και τις τακτικές του. Ένα πρόγραμμα που μένει ακόμα να γραφτεί. Ο σκοπός εντοπίστηκε.

Words_ The Critical Ground Zero
Attempting to compose even a brief text on contemporary Cypriot architecture would only present one with the realization of critique’s very limits, at the least. Both the public sector, stepping on the global interest for rebuilding the fledgling Republic after 1960, and the ever-expanding Cypriot middle class consistently funded an ongoing and ambitious architectural programme; a programme whose outcomes remain mostly unknown, let alone its goals, objectives, strategies and tactics. A programme yet to be documented. The aim has been found.


"Τοπίο 2, εμβάθυνση", © Χάρης Σολωμού - “Landscape 2, deeper” © Charis Solomou


Στροφή στα πράγματα_ Μανιφέστο της εξόδου
Η εμπρόθετη και η ‘ανώνυμη’ αρχιτεκτονική συλλειτουργούν εντός ενός κοινού ασφυκτικού πλαισίου. Το αναπαράγουν και το ενισχύουν. Η αρχιτεκτονική υφίσταται αλλά δε συγκροτεί πόλη. Ίσως η πλέον πολύτιμη συμβολή της σύγχρονης κυπριακής αρχιτεκτονικής να είναι τελικά η διαχείριση του περίβολου ως ένα πανίσχυρο και επιτακτικό ζήτημα. Η διατύπωση των παραπάνω παρατηρήσεων οδηγεί στην έκφραση της πρόθεσης: Έξοδος!


Shift to the things_ The Εxodus manifesto
Intentional and ‘anonymous’ architecture operate together within a common tight framework. They reproduce and reinforce it. Architecture exists, but does not constitute a city. Perhaps the most valuable contribution of contemporary Cypriot architecture is managing the enclosure into a powerful and urgent issue. The formulation of the above observations leads to the expression of the intention: Exodus!

"Τοπίο 4 - Έξοδος, Επαρχία Λευκωσίας", © Ctrl_Space Lab: Νίκος Πατσαβός, Ερατώ Τσάτσου
“Landscape 4 – Exit, Nicosia Prefecture” © Ctrl_Space Lab: Nikos Patsavos, Erato Tsatsou

Πόλις Κύπρου_ η Eπίσκεψη του Κωνσταντίνου Δοξιάδη
Στο περιθώριο της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης «Η Οικιστική του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη και η Αρχιτεκτονική της Εντοπίας»  (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη, 2006) εμφανίζονται αρχειακά ίχνη της μάλλον σύντομης παρουσίας του Έλληνα αρχιτέκτονα στην Κύπρο... Η δοξιαδική οπτική δείχνει την έξοδο. Αντιμετωπίζει την αστική διάχυση ως ένα αναπόδραστο καταρχήν δυναμικό φαινομένο. Ταυτόχρονα, την υπερβαίνει θεωρητικά μετατοπίζοντάς την στο πεδίο μιας πλανητικής στρατηγικής της σχέσης κάθε τόπου-κόμβου με τον εαυτό του εσωτερικά και τις ευρύτερες δυνάμεις που τον ενεργοποιούν ή τον αδρανοποιούν ανάλογα. Η Οικουμενόπολη δεν είναι μια ευχή, αλλά μια εν δυνάμει πραγματικότητα... Η θεώρηση του συνόλου της νησιωτικής χώρας ως μία πόλη αποτελεί προϋπόθεση για την αναδρομική έστω συγγραφή της ξεχασμένης προγραμματικής της συνθήκης.


Polis Cyprus_ Constantinos Doxiadis’s visit
On the sidelines of the major retrospective “Constantinos Doxiadis's Ekistics and the Architecture of Entopia” (Athens, Benaki Museum, 2006) we can observe archival traces of the Greek architect’s rather brief stint in Cyprus. Doxiadis’s viewpoint shows the way out. It addresses urban sprawl as a principally inescapable dynamic phenomenon. At the same time, his conception of Ekistics theoretically exceeds the condition of sprawl by sifting the ground of its investigation in the context of a planetary strategy regarding the sustainability of the relation between human settlements and the ecosphere. Ecumenopolis is not a desire, but a potential reality. Approaching the whole of the island nation as one polis is a precondition to the retrospective writing of its constitutional programmatic treaty.

Απόσπασμα από το άρθρο στο περιοδικό ΔΟΜΕΣ, τεύχος 04.15 "Μονοκατοικίες: Κύπρος ΙΙ", επιμ. Γιώργος Πανέτσος.
Abstract from the article at DOMES, vol. 04.15 "Single Family Houses: Cyprus II", Georgios Panetsos (ed.).


Μετάφραση στα αγγλικά: Βαγγέλης Μπεκιαρίδης, Αρχιτέκτων
Translation into english: Vangelis Mpekiarides, Architect