Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2016

Αρχιτεκτονική Παιδεία σε Καιρό Κρίσης


Η αρχιτεκτονική παιδεία στον καιρό της κρίσης

Η καλλιέργεια των αρχιτεκτονικών σπουδών στην Κύπρο είναι μια υπόθεση πρόσφατη όσο και ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Συνδεδεμένη αφενός με τη ραγδαία οικοδομική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου τα τελευταία χρόνια, αφετέρου με παγιωμένες κοινωνικές αντιλήψεις για το θετικό 'προφίλ' του αρχιτεκτονικού επαγγέλματος, η αρχιτεκτονική εκπαίδευση αποτέλεσε ένα από τα κύρια αντικείμενα στο οποίο επένδυσαν τόσο η Κυβέρνηση όσο και μεγάλοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί και επιχειρηματικοί όμιλοι. Ταυτόχρονα, πολλοί νέοι αντιμετώπισαν τις αρχιτεκτονικές σπουδές ως μια ευκαιρία για μελλοντική επαγγελματική εξασφάλιση αλλά και ως μια δυνατότητα επαφής με ένα γοητευτικό αν και εν πολλοίς άγνωστο, αντικείμενο 'μεταξύ επιστήμης και τέχνης'. Οι δεδομένες συνθήκες δημιούργησαν ένα ελπιδοφόρο και δημιουργικό περιβάλλον το οποίο έχει ήδη προσφέρει σημαντικά στον τόπο παράγοντας την πρώτη γενιά αρχιτεκτόνων εκπαιδευμένων στο νησί, γεγονός με μοναδική σημασία για την αρχιτεκτονική ταυτότητα της Κύπρου, αν και οι επιπτώσεις στο επίπεδο αυτό είναι αδύνατο ακόμα να εκτιμηθούν. Η προσφορά των κυπριακών αρχιτεκτονικών σχολών στα πρώτα χρόνια της πορείας του έγκειται ταυτόχρονα στην ενίσχυση του διαλόγου εντός της αρχιτεκτονικής κοινότητας αλλά και στην ευρύτερη προβολή της αρχιτεκτονικής στη δημόσια σφαίρα. Ίσως, το τελευταίο να είναι και το σημαντικότερο δεδομένου ότι οι σχολές δεν υπάρχουν απλά για τον εαυτό τους ούτε έστω για να τροφοδοτούν το αρχιτεκτονικό επάγγελμα και την οικοδομική παραγωγή. Η αρχιτεκτονική παιδεία είναι μία ανάγκη της ίδιας της κοινωνίας.

Η τρέχουσα κατάσταση είναι όμως ήδη ολότελα διαφορετική. Σε μεγάλο βαθμό, οι συνθήκες που γέννησαν τον αρχικό ενθουσιασμό έχουν μεταβληθεί με δεδομένη τόσο την ευρωπαϊκή νομισματική κρίση όσο και το φόβο των συνεπειών που αυτή θα έχει για τη χώρα. Επιπρόσθετα, η κρίση στο αρχιτεκτονικό επάγγελμα και τον ευρύτερο χώρο των κατασκευών και των επενδύσεων στη γη, είναι τετελεσμένο γεγονός. Σε ποια βάση θα μπορούσε να θεμελιωθεί η αναδιοργάνωση των στόχων και του περιεχομένου της αρχιτεκτονικής παιδείας ώστε να απαντήσει στα αιτήματα της κρίσης; Η απάντηση στο καίριο αυτό ερώτημα απαιτεί την ανάλυση τόσο των ευρύτερων συνθηκών (οικονομία, κοινωνία, θεσμοί, πολιτισμός)  όσο και μια αξιολόγηση των μέχρι τώρα κατακτήσεων αλλά και αστοχιών. Πάνω σε αυτήν την κριτική, θα αναζητηθούν νέοι σκοποί, στόχοι και στρατηγικές που, αναμφισβήτητα, έχουν να κάνουν με τον προσδιορισμό τελικά ενός νέου ρόλου για την ίδια την αρχιτεκτονική παιδεία και πρακτική στην μεταλασσόμενη κυπριακή κοινωνία.